Home > Blog > Waarom zijn er zoveel Joodse goochelaars?

Waarom zijn er zoveel Joodse goochelaars?

Van David Copperfield tot Harry Houdini en van David Blaine tot Uri Geller

De goochelwereld bestaat voor een relatief groot gedeelte uit Joden.

Uit onderzoek is gebleken dat minder dan 3% van de Amerikaanse bevolking Joods is, terwijl ongeveer 20% van de goochelaars en illusionisten in de VS die afkomst heeft, waaronder Joshua Jay en Asi Wind. Voor de oververtegenwoordiging van Joden binnen de goochelkunst zijn verschillende verklaringen.

‘Okito’, de artiestennaam van Tobias Leendert – Theo – Bamberg (1875-1963), was een Joodse magiër die optrad als Japanner. Hij behoorde tot de zes generaties tellende Amsterdamse goochelfamilie Bamberg. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vluchtte Theo naar Amerika. — *Okito*, de artiestennaam van Tobias Leendert – Theo – Bamberg (1875-1963), was een Joodse magiër die optrad als Japanner. Hij behoorde tot de zes generaties tellende Amsterdamse goochelfamilie Bamberg. Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vluchtte Theo naar Amerika.
Foto: Alamy/Piemags

Inhoud

Gepubliceerd op donderdag 13 juni 2024

Redenen voor de oververtegenwoordiging van Joden binnen de goochelkunst – volgens ChatGPT

Het antwoord op de vraag waarom er zoveel Joodse goochelaars zijn, wordt grotendeels gegeven door ChatGPT, een chatbot op basis van kunstmatige intelligentie. De door AI gegenereerde teksten zijn vet en cursief weergegeven.

De opmerkelijke aanwezigheid van Joodse goochelaars kan worden toegeschreven aan een combinatie van historische, culturele en sociologische factoren. Hier zijn enkele mogelijke verklaringen:

1. Culturele en historische context

Diaspora en aanpassingsvermogen

Joden hebben door de eeuwen heen vaak in diaspora geleefd, wat betekende dat ze moesten leren zich snel aan te passen aan nieuwe omstandigheden en culturen. Goochelen, als een vorm van entertainment, kan gezien worden als een vaardigheid die helpt om sociale barrières te doorbreken en een plaats te vinden in verschillende samenlevingen.

Vermaak als overlevingsstrategie

In tijden van vervolging en economische tegenspoed konden sommige vormen van vermaak, zoals goochelen, dienen als een manier om te overleven en een inkomen te genereren zonder afhankelijk te zijn van reguliere banen die vaak ontoegankelijk waren voor Joden.

Joden zijn eeuwenlang buitengesloten van bepaalde beroepen. Dat kwam door de macht van gilden. Voor verschillende professies was het noodzakelijk om lid te zijn van zo’n beroepsbond. Joden konden niet lid worden en waren daarom aangewezen op de vrije beroepen; ze gingen handelen of werden artiest, bijvoorbeeld goochelaar. Vanwege die kwetsbare positie op de arbeidsmarkt was het hen er alles aan gelegen om goed dan wel de beste te worden. Met het oog op bestaanszekerheid werden beroepen binnen Joodse families doorgegeven, van vader op zoon. De Bamberg-dynastie, het zes generaties tellende goochelgeslacht uit Amsterdam, is een aansprekend voorbeeld van die zogeheten generationele overdracht.

2. Culturele waarden en opvoeding

Waardering voor intellectuele prestaties

De Joodse cultuur hecht van oudsher veel waarde aan leren, onderwijs en intellectuele prestaties. Goochelen vereist een hoge mate van vaardigheid, doorzettingsvermogen en intellectuele scherpzinnigheid, wat goed aansluit bij deze culturele waarden.

Binnen het Jodendom is lernen een heilige bezigheid. Joden stoppen niet met leren; de Joodse school gaat altijd door – “leren van de wieg tot het graf”. Verschillende Joodse illusionisten hebben aangegeven dat ze tijdens hun opvoeding zijn aangemoedigd om te gaan goochelen.

Creativiteit en verbeeldingskracht

Verhalen vertellen en creativiteit worden hoog gewaardeerd in de Joodse cultuur. Goochelen is een kunstvorm die deze elementen combineert, wat het aantrekkelijk maakt voor creatieve geesten.

3. Sociale netwerken en rolmodellen

Voorbeelden en tradities

Als er in een gemeenschap succesvolle goochelaars zijn, kunnen zij dienen als rolmodellen voor de jongere generatie. Bekende Joodse goochelaars zoals Harry Houdini hebben mogelijk een inspirerende werking gehad op jonge Joden die een vergelijkbare carrière wilden nastreven.

Sterke gemeenschapsbanden

Joodse gemeenschappen staan bekend om hun hechte sociale netwerken. Deze netwerken kunnen aspirant-goochelaars ondersteunen door hen toegang te bieden tot middelen, training en publiek.

4. Diversiteit aan beroepen binnen de gemeenschap

Economische diversificatie

Joden hebben door de geschiedenis heen een breed scala aan beroepen uitgeoefend, vaak gedwongen door omstandigheden om in verschillende vakgebieden te excelleren. Goochelen zou een van die gebieden kunnen zijn waarin ze uitblinken vanwege de bovengenoemde factoren.

Samenvattend kan de prominentie van Joodse goochelaars worden gezien als een samenspel van culturele waardering voor intellect en creativiteit, historische omstandigheden die aanpassing en diversificatie stimuleerden, en sterke gemeenschapsnetwerken die talenten koesteren en ondersteunen.

Op Joodse feesten wordt vaak een goochelaar – ‘synagoochelaar’ – uitgenodigd. De goochelkunst is een intellectuele kunstvorm en wordt mede daarom door Joden gewaardeerd. Goochelaars en vooral mentalisten staan binnen de Joodse gemeenschap hoog in aanzien.